“Mədə qıcqırması”nın səbəbi – Reflyuks xəstəliyi
“Mədə qıcqırması”nın səbəbi – Reflyuks xəstəliyi
Reflyuks xəstəliyi nədir, xəstələrin şikayətləri nələrdir?
Reflyuks xəstəliyi, digər adı ilə qastro-ezofageal reflyuks xəstəliyi– mədə tərkibinin (turşusunun) patoloji şəkildə mədədən qida borusuna doğru geri gəlişi ilə xarakterizə olunan xəstəlikdir. Xəstələr adətən döş sümüyünün arxasında yanma (qıcqırma) şikayəti ilə müraciət edirlər. Bəzən döş sümüyünün arxasında yanmadan başqa, qida parçalarının və suyun ağıza qayıtması şikayəti də olur. Qastro-ezofageal reflyuks xəstəliyinə, bütün dünyada olduğu kimi ölkəmizdə də çox rast gəlinir. Ölkəmizdə aparılmış bir elmi tədqiqatda cəmiyyətimizin 20%-də qastro-ezofageal reflyuks xəstəliyi olduğu aşkar edilmişdir.
Yaranma səbəbləri nələrdir ?
Qastro-ezofageal reflyuks xəstəliyinin simptomlarının kökündə, qida borusunun uzun müddət, çox miqdarda mədənin turşu tərkibli içəriyi ilə təması yatmaqdadır. Mədənin turşu tərkibinin qida borusu ilə uzun müddətli təması qida borusunun selikli qişasında zədələnməyə yol açır və bu da yanma hissinin əmələ gəlməsinə səbəb olur. Normal olaraq qida borusunun alt ucunda aşağı qida borusu sfinkteri dediyimiz əzələdən əmələ gələn qapaq bənzəri bir struktur mövcuddur. Bu struktur turşunun qida borusuna geri qayıtmasının qarşısını alaraq mədənin içində qalmasını təmin edir. Reflyuks xəstəliyində isə bu sfinkterin gərginliyi aralıqlar ilə zəifləyir və mədənin turşu tərkibli içəriyi qida borusuna geri qayıdır. Bu vəziyyət çox hallarda idiopatikdir, yəni səbəbi bəlli deyildir. Qida borusunun diafraqma dəliyinin sürüşən yırtığı, piylənmə xəstəliyi, bəzi dərmanların xroniki qəbulu, bəzi sistemli kollagen xəstəliklər reflyuks xəstəliyinin digər səbəbləridir.
Diaqnoz necə qoyulur ?
Alınmış ayrıntılı anamnestik məlumatlar, fiziki müayinə əlamətləri diaqnozun qoyulmasında həkimə çox kömək edir. Bariumlu qida borusu-mədə-on iki barmaq bağırsaq qrafiyası – xəstə barium içərkən, radioloqun flyuoroskopiya altında bariumun aşağıya – qida borusuna və mədəyə keçişini araşdırdığı bir instrumental müayinə metodudur. Qasroskopiya – ucunda işıq olan elastik bir boru (endoskop) ağızdan qida borusuna və mədəyə doğru irəlilədilir və qida borusu və mədə görülərək müayinə edilir. Ezofaqus alt uc manometriyası və PH-metriya – burundan çox incə elastik bir boru qida borusunun alt ucuna göndərilərək buradakı təzyiq və yuxarı çıxmış turşu miqdarı ölçülür.
Ağırlaşmaları hansılardır ?
Əgər reflyuks xəstəliyi müalicə edilməzsə ciddi ağırlaşmalar meydana gələ bilər. Qida borusunda daralma, qanaxma və selikli qişada xərçəng qabağı bir sıra dəyişikliklərə (Barrett ezofaqus, displaziyalar) səbəb ola bilər. Xəbərdaredici simptomları bunlardır:
• Udqunmada çətinlik (disfagiya)
• Qanqusma
• Boğulma hissi, öskürək, səs qısıqlığı
• Çəkinin azalması
Müalicə tədbirlərində məqsəd nədir ?
Simptomların ortadan qaldırılması
• Qida borusu alt ucundakı iltihabı – ezofagiti müalicə etmək
• Ezofagitin təkrarlamasının və ya ağırlaşmalarının inkişafının qarşısını almaq
Müalicə tədbirləri hansılardır ?
Bir çox xəstədə reflyuks xəstəliyi həyat tərzində edilən dəyişikliklərlə və dərman müalicəsi ilə kontrol altına alınır.
Həyat tərzi dəyişiklikləri:
• Siqaret buraxılmalıdır. Çünki, tütün qoruyucu mexanizmlərə zərər verir. Mədədə turşunun əmələ gəlməsinə təkan verir və qida borusu ilə mədə arasındakı əzələlərin zəifləməsinə yol açaraq turşu reflyuksuna yol açır.
• Qazlı və turşulu içkilərdən istifadə edilməməlidir.
• Alkoqol, şokolad, kofein, qəhvə, çay, yağlı, ədviyyatlı yeməklərdən və pomidor kimi turşuluğu artıran yeməklərdən qaçınılmalıdır.
• Arıqlamaq məsləhət görülür. Bir neçə kiloqramlıq kiçik çəki azalmaları belə dramatik müsbət nəticələr verir.
• Yatmamışdan ən az 3 saat qabaq yemək yeyilməməlidir.
• Çarpayının baş ucunun qaldırılması gecə ərzində turşu reflyusunun və qida hissəciklərinin ağıza gəlməsinin qarşısını alır.
• Sıx kəmər və geyimlərdən istifadə edilməməlidir.
Dərman preparatları ilə müalicə nələrdir ?
Sadəcə həyat tərzi dəyişiklikləri ilə qabağı alına bilməyən qastro-ezofageal reflyuks xəstəliyinin müalicəsində dərman müalicəsi çox əhəmiyyətli bir yer tutur. Dərman müalicəsində yer alan anti-asit qrupu dərmanlar qida borusununun aşağı sfinkterinin tonusunu artıraraq və mədə turşuluğunu azaldaraq müalicəvi təsir göstərirlər. Sadəcə həkim tövsiyyəsi ilə istifadə edilməlidirlər. Mədə turşuluğunu azaldan H2 reseptor blokatorları və proton nasos ingibitorları deyilən dərman preparatları da həkim nəzarəti altında istifadə edilməlidirlər. Konservativ müalicə ilə xəstələrin bir çoxunda qastro-ezofageal reflyuks xəstəliyinin simptomlarının qarşısı alınır. Bu dərmanlarla bərabər qida borusundan mədəyə doğru keçişi asanlaşdıran “prokinetik” təsirli dərman preparatlarının da müalicədə yeri vardır.
Cərrahi müalicə nə zaman lazımdır ?
Əgər konservativ müalicə ilə xəstələrin şikayətləri keçmirsə və qanaxma, Barrett ezofaqus, darlıq kimi ağırlaşmalar yaranmışsa cərrahi müalicə üsullarından istifadə olunmalıdır. Cərrahi müalicə üsulları turşu reflyuksunun qarşısını almağa xidmət edən qida borusu ilə mədə arasındakı təbii sfinkter mexanizmasının düzəldilməsinə xidmət edir. Ən şox istifadə olunan Floppy-Nissen fundoplikasiya əməliyyatının həm açıq, həm də laparoskopik şəkli tərəfimizdən HB Güvən Klinikasında müvəffəqiyyətlə icra olunur.
Dr.Niyazi Eminov, Ümumi Cərrahiyyə Uzmanı.
Comments (23)
Eldar
11 Noy 2019 - 14:26Salam əleykum. Əməliyyatla müalicə neciyə başa gəlir ? Təşəkkürlər
Mesme
14 İyl 2020 - 09:12Salam. Emeliyyat neçəyə başa gəlir?
HB Güven Klinik
11 Sen 2020 - 15:50Salam. Sizin sualınıza cavab email adresinizə göndərildi. Müraciətiniz üçün təşəkkür edirik.
İlqar
05 Noy 2020 - 03:44Salam.zond udmagin qiyməti neciyədi?
HB Güven Klinik
18 Noy 2020 - 10:55Salam. Sizə məlumat göndərildi. Müraciətiniz üçün təşəkkür edirik.
Günel
26 Fev 2021 - 07:49Salam həkim məndə köpdə olur qıcqırma zamanı, çox qorxuludur?
HB Güven Klinik
13 Apr 2021 - 12:51Salam. Daha çox reflüks şikayətlərinə oxşayır. Qastroskopiya olunsaz məsləhətdir.
Dr. Şahnaz Atayeva. Qastroentroloq
İsa
10 Yan 2021 - 16:38Mədə qıcqırmasına səbəb hər hansı qida səbəb ola bilərmi?
HB Güven Klinik
13 Apr 2021 - 12:54Bəli, qıcqırmada qidalanma önəmlidir. Qıcıqlandırıcı qidalardan (istiotlu, bol ədviyyatlı qidalardan, şirniyyatdan, qazlı içəcəklərdən, siqaretdən) uzaq olun.
Dr. Şahnaz Atayeva, Qastroentroloq.
Kadir
16 Yan 2021 - 22:35Salam doktor zondla muayineni siz ozunuzmu edirsiz?birde zondun qiymetini deyerdiz mumkunse
HB Güven Klinik
25 Yan 2021 - 11:52Salam. Qastroskopiyanı Qastroentroloq həkimimiz Dr. Şahnaz Atayeva edir. Sizə məlumat göndərildi. Müraciətiniz üçün təşəkkür edirik.
Seadet
01 Fev 2021 - 13:07Hara gonderildi
HB Güven Klinik
02 Fev 2021 - 16:07Salam. Sualı yazdığınız zaman hansı gmail ünvanından daxil olmusunuzsa sizə özəl cavab yazılanda o email ünvanınıza göndəririk. Təşəkkür edirik.
Seadet
01 Fev 2021 - 13:06Iki dosumun arasinda aqri ur,sanki kimse eliyle var gucuyle sixir nefes ala bilmirem,ya da sanki orda boyuk bir tike ilisib qalib,eyni istiqametde kureyimin dos qefesimin ortasi yanir aqri olur,bu neyin elametidir ,muayine ucun hansi hekimi ya da komeyi meslehet gorersiz? 59 yasim var,
HB Güven Klinik
02 Fev 2021 - 16:11Salam. Qastroloq həkim Dr. Şahnaz Atayevaya müraciət edə bilərsiniz. Tel: (012) 959
Zaur
05 Fev 2021 - 01:02Salam.
Əməliyyatla bağlı məlumat almaq isteyirəm.
Qiymət, müddət, efektivlik və sair.
HB Güven Klinik
05 Fev 2021 - 16:37Salam. Əməliyyat haqqında ətraflı məlumat almaq üçün Ümumi cərrah uzmnan dr. Niyazi Eminova müraciət edə bilərsiniz. Tel: (012) 959
Kamran
11 Fev 2021 - 17:46Salam. Bu xəstəliyin tam müayinəsi necəyə başa gəlir? Lazım olan analizlər, Ph, Endoskopiya və digərlərin qiymətlərin yazardız zəhmət olmasa.
HB Güven Klinik
26 Fev 2021 - 11:14Salam.
Klinikamıza zəng edərək ( tel: 012 959) və yaxud da
Dr. Niyazi Eminovla əlaqə saxlayaraq (tel: +994 51 420 80 40) daha ətraflı məlumat ala bilərsiniz.
Müraciətiniz üçün təşəkkür edirik.
Rafiq
23 Fev 2021 - 18:14Salam. Əməliyyat haqqında ətraflı məlumat almaq isterdim
HB Güven Klinik
26 Fev 2021 - 11:12Salam.
Klinikamıza zəng edərək ( tel: 012 959) və yaxud da
Dr. Niyazi Eminovla əlaqə saxlayaraq (tel: +994 51 420 80 40) daha ətraflı məlumat ala bilərsiniz.
Müraciətiniz üçün təşəkkür edirik.
Rəşad
01 Mar 2021 - 15:44Salam. Mən endokrinoloq həkimin müayinəsindən keçdim. qastroezofaqeal reflüks və bir sıra diaqnozlar qoyulub. Xroniki vəziyyətə çevrilib. Əməliyyat tövsiyə olunub həkim tərəfindən. Soruşmaq istəyirəm bu xəstəlik üzrə əməliyyat sizin klinikanızda neçəyədir. Təşəkkürlər
HB Güven Klinik
01 Mar 2021 - 15:56Salam. Əməliyyat qiyməti həkim müayinəsi sonrası bəlli olur. Ümumi cərrah uzman dr. Niyazi Eminova müraciət edə bilərsiniz.