Qadınlarda süd vəzisindən olan axıntılar

Mövzunun aktuallığı ondan ibarətdir ki, cəmiyyətdə bu vəziyyət 5-10 faiz hallarda, doğurqanlıq çağında olan qadınlarda 80 faizində heç olmasa ömründə bir dəfə müşahidə olunan bir haldır.

Süd vəzisi giləsindən olan ifrazatlar qadınları narahat edən vəziyyətdir. Səbəbi ondan ibarətdir ki, doğuranda bunların bir qisminin altından süd vəzisinin bədxassəli şişləri çıxır. Amma narahatlığa əsas yoxdur. Bizim bu mövzuda danışmağımızın əsas səbəbi insanlarımızı, qadınlarımızı marifləndirməkdir.

Süd vəzi giləsindən olan ifrazatların böyük əksəriyyəti ya önəmsizdir, ya da xoşxassəli patologiyalardır. Çox az bir qismində bədxassəli patologiyalar müşahidə oluna bilir.

Süd vəzisi giləsindən olan axıntıların fərqləri

Süd vəzisindən olan axıntıların rəngi, miqdarı, bir və ya hər iki süd vəzisindən olması, bir axacaqdan və ya bir necə axacaqdan olması əhəmiyyətlidir və bizim diaqnoz qoymağımızda, bu cür xəstələri yönləndirməyimizdə və müalicəmizdə önəm ərz edir.

Hər iki süd vəzisində axıntı varsa

Hər iki süd vəzisində ifrazat varsa, əgər bir neçə kanaldan ifrazat varsa və bunu qadın sıxdığı zaman ifrazat gəlirsə, bunlar çox vaxtı xoşxassəli ifrazatlardır və rəngi, adətən, bunların “serroz” dediyimiz ağımtıl, sarımtıl və ya bozumtul. Bax, bu şəkildə olan ifrazatlardır. Çox vaxt da əhəmiyyətsiz olur.

Təkcə bir süd vəzisində axıntı varsa

Yox əgər süd vəzisinin birində ifrazat varsa, bir axacaqdan ifrazat varsa, gələn ifrazat daha çox qanlıdırsa, və bu spontan olursa, yəni özü-özünə gəlirsə belə olan halların 10-20 faizində süd vəzisində bədxassəli şiş, yəni xərçəng ola bilər və bunun əlaməti olaraq təzahür edə bilər.

Yəni burada diqqət etməyimiz gərəkən, yəni bir süd vəzisində olub, qanlı xarakterdə olub və özü-özünə gələn hallarda belə 80-90 faiz hallarda bunların altından başqa xoşxassəli patologiyalar çıxır. Sadəcə 10-20 faizində bədxassəli patologiya, yəni süd vəzinin xərcəngi müşahidə oluna bilir.

Ümumiyyətlə, süd vəzisindən ifrazat varsa, mütləq həkimə müraciət etmək lazımdır, süd vəzi cərrahiyyəsi təcrübəsi olan həkimə.

Süd vəzi giləsindən axıntılar zamanı diaqnoz metodları

Belə olan xəstələrdən biz anamnez alırıq, süd vəzini fizikal müayinə edirik, ultrasəs müayinəsi edirik, 40 yaşın üzərində olanlara mamoqrafiya əlavə edirik. Bu xəstələrin böyük qismində süd vəzisində hər hansı törəmə əllənmiyə bilər, amma instrumental müayinələrdə hər hansı bir patologiya aşkarlana bilər.

Gələn ifrazat əgər qanlıdırsa, şübhəli xarakterdədirsə, biz onlardan sitoloji incələnməyə, xalq dilində desək “əkilməyə” göndəririk. Eyni zamanda “duktorqrafiya” dediyimiz həmin axacağın rentgen müayinəsini edirik və ya “duktoskopiya” dediyimiz son müayinə şəkli var, hələ ki, Azərbaycanda yoxdur, həmən axacaqların içərisi görüntülənə bilir. Üstünlüyü ondan ibarətdir ki, əgər orada “intraduktal papiloma” dediyimiz xoşxassəli törəmələr varsa, eyni zamanda müdaxilə olunub onlar çıxarıla bilir.

Süd vəzində xoşxassəli axıntıların səbəbləri

Süd vəzisində xoşxassəli ifrazatların bir qismini istifadə olunan dərman preparatları, təzyiq preparatları, antidepressantlar, antipsixotik dərman preparatları, bəzi mədə qoruyucuları, oral kontraseptivləri – yəni hamiləlikdən qorunma preparatları, bunlar əmələ gətirə bilər. “Hipofizin adenomaları” dediyimiz törəmələr, “qalakteriya” dediyimiz – süd vəzinin süd ifrazına səbəb ola bilər. 

Bir də unutmamaq lazımdır ki, qadınlarda hamiləlik dövründə və doğuşdan sonra 2 il ərzində süd vəzisindən süd ifrazı ola bilər.

Süd vəzi giləsindən axıntılara ciddi yanaşmalıyıq, amma fikir etməməliyik

Yekun olaraq qeyd etməyimiz gərəkən budur: 

• Əgər süd vəzisində özü-özündən ifrazat yoxdursa, bu əhəmiyyətsizdir və bir süd vəzisində ifrazat yoxdursa, əgər bu qanlı ifrazat deyilsə, adətən bunların əhəmiyyəti yoxdur. 
• Və bir süd vəzisində qanlı, özü-özünə olan ifrazatların belə 80-90 faizi xoşxəssəli patologiyalardır, müalicəsi də rahatdır. Onların sadəcə 10-20 faizinin bədxassəli törəmələri təşkil edir.

Yenə də bu cür hallarda həkimə müraciət etmək lazımdır, amma fikir eləmək lazım deyil.

Sağlam olun!

Uzm. Dr. Niyazi Eminov, Ümumi cərrah