Şizofreniya

Şizofreniya ciddi və kompleks ruhi xəstəlikdir. Psixozun ən çox görülən formasıdır. (Psixoz- reallığı qiymətləndirmə bacarığının itirilməsi deməkdir) Əvvəllər funksional psixiatrik xəstəliklərdən biri kimi təsnif edilirdisə, indi əsasən beyin fiziologiyasının anormallığı kimi qəbul edilir. Bütün dünyada insanlar arasında hər 100 nəfərdən birində rast gəlinir.

Şizofreniyanın əsasında düşüncə və qavrayışın pozulması dayanır. İntelektual qabiliyyət əsasən pozulmasa da fərdi xüsusiyyətlər və özünü idarə etmə bacarığı itirilir. Şizofreniya başlanğıcı zamanı xəstədə mövcut məşğulliyətində uğursuzluqlar, dərslərdə geri qalma, iş yerində işlərini yerinə yetirə bilməmək, ailədə, işdə, dostları arasındakı münasibətlərdə pozulmalar görülür.

Şizofreniya əsas simptomları: Əsası olmayan düşüncələrin olması, xüsusi ilə tanıdığı və ya tanımadığı insanlar tərəfindən izlənmə, zərər görmə düşüncələri, düşüncələrinin başqa insanlar tərəfindən oxunması və ya yad düşüncələrin ağıllarına yerləşdirilməsi və sair kimi reallıqla örtüşməyən düşüncələrin biruzə verməsi.

Halusinasiyalar, olamayan şeylərin gözə görünməsi, əmr verən səslər. aşağılayan, danlayan və ya öz aralarında danışılan əslində olmayan səslərin eşidilməsi kimi duyğu orqanlarının qavrama qabiliyyətinin pozulması.

Danışıq qabiliyyətinin pozulması, uyğunsuz danışma, çox və mənasız danışma, cümlənin qramatik quruluşunun pozulması, yeni sözlər “kəşv etmə”. Davranış qabiliyyətlərinin pozulması, hərəkətlərdə yavaşlama və ya donmalar (katatoniya) Emosiyaların azalması, özünə qapanma, az danışmaq və ya susmaq. Müalicə xəstəliyin ilkin mərhələsində mövcut simptomların dərmanlar vasitəsi ilə kontrol altına alınması, xəstənin vəziyyətinin stabilləşdirilməsi və müalicəyə uyumlu hala gətirilməsindən ibarətdir. Erkən mərhələdə qoyulan diaqnoz və müalicə ilə xəstələrin çoxu mövcut işlərinə, ailə vəziyyətinə davam edə bilir. Şizofreniya dianozu daha gec qoyulduqda və ya müalicələrdə axsamalar olduqda xəstəlik xronik vəziyyətə keçir, bu zaman müalicənin əsas məqsədi xəstənin şəxsi gigiyenasına baxma, ev işləri və ya yüngül işlərdə işləyə bilmə, dostluq, qohumluq əlaqələrinin davam etdirə bilmək kimi xəstəlik səbəbi ilə itirilmiş sosiyal vəsifələrin yenidən qazandırılmasından ibarət olur.

Unutmamaq lazımdır, şizofreniya bir xəstəlikdir!

Xəstə və yaxınları üçün məlumatlandırma məqsədi ilə hazırlanmışdır.

Dr. Fuad Bəşirov

Uzman Psixiatr